Celestat – siedziba Bractwa Kurkowego

Z uwagi na konieczność obrony, w każdym większym mieście średniowiecznym powstawały Towarzystwa Strzeleckie, zwane w Polsce Bractwami Kurkowymi od drewnianego koguta, na którym ćwiczono strzelanie. Swoje Bractwo Kurkowe posiadał również Kraków. Co ciekawe: założone w XIV wieku towarzystwo strzeleckie do dziś działa!

Jego siedziba nazywana Celestatem (z niemieckiego Zielstätte) znajdowała się niegdyś za Bramą Mikołajską. Po upadku Powstania Kościuszkowskiego i zajęciu Krakowa przez wojska pruskie w 1794 roku budynek spłonął. Od 1807 roku działalność Bractwa została zawieszona. Jednak w 1831 roku wkrótce po powstaniu Wolnego Miasta Krakowa nastąpiła jego reaktywacja. Ówcześnie bracia kurkowi rezydowali w pałacu w Łobzowie.

Wtedy właśnie urzędujący król kurkowy Józef Louis postanowił przenieść Bractwo na zakupiony przez siebie teren obecnej siedziby znajdującej się dziś przy ulicy Lubicz. Nowy budynek wzniesiono w rekordowo szybkim czasie czterech miesięcy (od czerwca do października 1837 roku) w Ogrodzie Strzeleckim (dzisiaj Park Strzelecki) w neogotyckim, angielskim stylu według projektu Tomasza Majewskiego. Budowla była dwukrotnie powiększana: w latach 1874-1875 dobudowano salę balową oraz w 1911 roku kręgielnię i strzelnicę zimową.

Po wybuchu Pierwszej Wojny Światowej Celestat zajęły wojska austriackie. W trakcie Drugiej Wojny Światowej, w 1940 roku Niemcy urządzili w tym miejscu Koszary. Po wojnie władze ludowe uznały działalność Bractwa za nielegalną. W 1951 roku jego siedzibę przekazano klubowi sportowemu „Olsza”, a park przejął Skarb Państwa. Bractwo wskrzeszono w 1957 roku, a Celestat oddano z powrotem dopiero w 1991 roku.

Obecnie mieści się tu oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. W środku można zobaczyć stałą wystawę „Z dziejów Krakowskiego Bractwa Kurkowego” ukazującą pamiątki po kilkusetletniej historii Towarzystwa. Ekspozycja, w czterech pomieszczeniach zwanych Zbrojownią, Skarbczykiem, Salą Strzelecką i Salą Bracką, zawiera okazy dawnej broni, dokumenty, puchary oraz portrety krakowskich królów kurkowych.

„Królem kurkowym” zostawał zwycięzca organizowanego corocznie turnieju strzeleckiego. Wystawa zawiera także prezenty od wybitnych postaci, które w przeszłości odwiedziły to miejsce, czyli między innymi srebrnego kura, którego według legendy Bractwo otrzymało od Zygmunta Augusta czy też zabytkową zastawę podarowaną przez cesarza Franciszka Józefa I. W Bractwie wizytowali również: arcyksiążę Rudolf, Ignacy Jan Paderewski, generał Józef Haller, marszałek Józef Piłsudski oraz dwóch prezydentów RP: Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki.

W Parku Strzeleckim, na terenie którego znajduje się Celestat możemy również zobaczyć rzeźby przedstawiające Zygmunta Augusta i Jana III Sobieskiego autorstwa Walerego Gadomskiego, popiersie Marcina Oracewicza dłuta Michała Korpala oraz pomnik Jana Pawła II autorstwa Czesława Dźwigaja. 


Kliknij na pierwsze zdjęcie, aby otworzyć galerię zdjęć.