Kościół Św. Stanisława na Skałce stoi nad Wisłą niedaleko
wzgórza wawelskiego na jurajskich skałach, które w obecnych czasach wznoszą się
nad okolicę zaledwie o kilka metrów. Jest to budowla barokowa z dwoma wieżami. Wcześniej
w tym miejscu stał kościół gotycki, a przedtem romański.
Z pierwszym, romańskim budynkiem, który był maleńką kamienną
owalną budowlą, związana jest legenda o męczeństwie św. Stanisława straconym
przez króla Bolesława Śmiałego za zdradę państwa.
Król po wyroku musiał opuścić kraj, a w wiele lat później, gdy przyczyny egzekucji zostały zapominane, kościół wykorzystał śmierć biskupa Stanisława ze Szczepanowa, aby stworzyć legendę o jego męczeńskiej śmierci, a nawet kanonizował biskupa. Doprowadził również do tego, że następni królowie przed koronacją musieli dokonywać aktu ekspiacji w postaci pieszej pielgrzymki pokutnej do grobu Św. Stanisława.
Król po wyroku musiał opuścić kraj, a w wiele lat później, gdy przyczyny egzekucji zostały zapominane, kościół wykorzystał śmierć biskupa Stanisława ze Szczepanowa, aby stworzyć legendę o jego męczeńskiej śmierci, a nawet kanonizował biskupa. Doprowadził również do tego, że następni królowie przed koronacją musieli dokonywać aktu ekspiacji w postaci pieszej pielgrzymki pokutnej do grobu Św. Stanisława.
Jan Długosz sprowadził do Polski paulinów, którzy osiedlili
się na Skałce, gdzie w XIVw powstał gotycki kościół na miejscu romańskiej
budowli. Paulini zdobyli w Polsce popularność dopiero po obronie klasztoru w
Częstochowie podczas potopu szwedzkiego. Wtedy też ożywił się klasztor paulinów
na Skałce. Zakon paulinów stał się zakonem szlacheckim, do którego masowo
wstępowali synowie szlacheccy. Wtedy też kościół znowu przebudowano w stylu
barokowym.
Kościół na Skałce otoczony jest klasztornymi ogrodami. Przed
kościołem znajduje się dziedziniec, na który wchodzi się przez wielką, kutą
bramę od strony kościoła św. Katarzyny, zdobioną insygniami biskupimi, mieczami
i orłami. Po prawej stronie dziedzińca umieszczona jest wyłożona kamieniem
kwadratowa sadzawka, ozdobiona barokowymi rzeźbami i ujęta w czterech
narożnikach obeliskami.
W podziemiach kościoła znajduje się krypta z Grobami
Zasłużonych. Inicjatorem owego panteonu był prof. Józef Łepkowski po odkryciu
tu grobu Jana Długosza. Dziś w krypcie spoczywają obok Jana Długosza artyści: Wincenty
Pol, Lucjan Siemieński, Józef Ignacy Kraszewski, Teofil Lenartowicz, Adam Asnyk,
Henryk Siemiradzki, Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski, Karol Szymanowski,
Ludwik Solski i astronom Tadeusz Banachiewicz.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz